Iohannes Herolt OP
Discipulus, Johann Herold, Johann Herolt, Johannes Berolis, Johannes Discipulus, Johannes Herold, Johannes Heroldus, Johannes Herolt de Nuremberg

ca. 1380

Geboren.

1436

Als Beichtvater und Prediger im Katharinenkloster in Nürnberg bezeugt.

1438

Prior des Dominikanerklosters in Nürnberg.

1451

Generalvikar des Katharinenklosters in Nürnberg.

August 1468

In Regensburg gestorben.

  • Im Dominikanerkloster St. Blasius.

Werk:

  • I.s Werk ist ausschließlich Hilfsmittel zur Predigt.
  • I. verfasste seine Schriften unter der Selbstbezeichnung 'Discipulus', den er am Schluß seiner 'Sermones de tempore' folgendermaßen erläutert: "... non subtilia per modum magistri vel doctoris, sed simpliciter per modum discipuli conscripsi et collegi". [vgl. Worstbrock (1981), 1123].

Überlieferung und Wirkung:

  • Das Werk ist in über 450 Mss. und 180 Inkunablen überliefert.
  • "H.s Schriften, die Predigtmagazine wie die Promptuarien, gehörten im ausgehenden deutschen Mittelalter zu den verbreitetsten ihrer Art." [Worstbrock (1981), 1126].
  • Das Werk entfaltete bis ins 18. Jahrhundert eine starke Wirkung.

nicht datiert

original--Postilla secundum sensum litteralem super officium missae et super epistolas et evangelia per Quadragesimam
Synonym: Postilla Discipuli secundum sensum litteralem super officium missae et super epistolas et evangelia per Quadragesimam;
Incipit: Convertimini ad me in tot corde... Ita scribitur Iohel. 2 originaliter et in epist. hodierna transsumptive et lectionaliter recitata;

nicht datiert

original--Promptuarium de festis sanctorum intimandis diebus dominicis
Synonym: Promptuarium Discipuli de festis sanctorum intimandis diebus dominicis;
Incipit: A. Ianuarius habet dies 31, luna 30 Kl. Circumcisio domini n. Iesu Christi. Item Rome s. Almachii martyris;

1416

original+De eruditione Christifidelium seu De doctrina christiana
Synonym: De doctrina christiana, De eruditione Christifidelium, Liber discipuli de eruditione;
Incipit: Si vis ad vitam ingredi, seva mandata, Mt. 19. In verbis propositis ostendit Christus cuilibet homini viam vite eterne;

1418 → zum Sammelwerk

original+Sermo de animabus

1418 → zum Sammelwerk

original+Sermones communes
Synonym: Sermones communes omni tempore praedicabiles;
Incipit: Cogitatio eorum apud altissimum, Sap. 5. Sciendum quod tria sunt principaliter cum quibus meremut et peccamus;

1418 → zum Sammelwerk

original+Sermones communes de sanctis
Incipit: Ego elegi vos de mundo, Ioh. 15. Ex quo Christus in evangelio Matth. 20: Multi sunt vocati, pauci vero electi.;

1418 → zum Sammelwerk

original+Sermones de tempore
Synonym: Sermones Discipuli de tempore;
Incipit: Ecce rex tuus venit... Egregius doctor noster sanctus Thomas de Aquino dicit quod nulla actio est perfecta seu meritoria.;

1418 / 1430

??Sermones de tempore

1430 → zum Sammelwerk

original+Additiones

1434

original+Promptuarium de miraculis Beatae Mariae Virginis
Incipit: Ad dei omnipotentis laudem, cum sepe recitantur sanctorum miracula que per eos egit divina potentia;

1434

original+Promptuarium exemplorum
Synonym: Promptuarium exemplorum Discipuli secundum ordinem alphabeti, Promptuarium exemplorum secundum ordinem alphabeti;
Incipit: A: Abstinentia. Legitur in vitis patrum quod quidam frater quodam tempore impugnabatur a demonibus., Utile et expediens est viros predicationis officio deditos [Inc. Prol.];

1434

original--Sermones de sanctis
Incipit: Laudate dominum in sanctis eius, Ps. 150. Rogatus ut post collecturam sermonum discipuli de tempore aliquam collecturam facerem de sanctis per circulum anni [Inc. Prol.];

1435

original+Quadragesimale
Synonym: Quadragesimale Discipuli;
Incipit: Convertimini ad me, Ioel. II. Iohannes de S. Geminiano: Videmus quod, cum animal brutum sentit se vulneratum, sollicite querit.;

Nürnberg, 1436

original++Der rosengart
Synonym: Sermo de adventu;
Manuskript: Nürnberg, Stadtbibl., Cent. VII, 57;
Incipit: Diß hot gepredigt pruder Johannes Herolt cursor in dem advend in dem XXXXVI ior.;

1437

original+Sermones super evangelia dominicalia et de sanctis secundum sensum litteralem
Synonym: Sermones Discipuli super evangelia dominicalia et de sanctis secundum sensum litteralem;
Incipit: In illo tempore: Ambulans Ihesus iuxta mare Galilee, In illo tempore: Cum appropinquasset Ihesus Hierosoöimis et venisset Bethphage, In illo tempore... Hoc est preceptum meum ut diligatis invicem;

1439

original+Postilla super epistolas dominicales et de sanctis secundum sensum litteralem
Synonym: Postilla Discipuli super epistolas dominicales et de sanctis secundum sensum litteralem;
Incipit: Fratres, scientes quia hora est;

1463 oder unwahrscheinlicher 1467

original--Applicationes ad sermones secundum proprietates rerum naturalium
Manuskript: München, Bayer. Staatsbibl., Clm 8132;
  • Fabian, C.: Personennamen des Mittelalters (PMA). Nomina Scriptorum Medii Aevi. Bayerische Staatsbibliothek. 2. Auflage. München 2000.
  • Kunze, K.: Herolt, Johannes. In: LexMA, IV, 1989, Sp. 2175.
  • Worstbrock, F.J.: Herolt, Johannes (Discipulus) In: Verf. Lex.², III, 1981, Sp. 1123-1127.
  • Kaeppeli, Th.: Scriptores Ordinis Praedicatorum Medii Aevi, II, Rom 1975.
  • Schönberger, R. / Quero Sánchez, A. / Berges, B. / Jiang, L., Repertorium edierter Texte des Mittelalters aus dem Bereich der Philosophie und angrenzender Gebiete (RETM²), 2. Auflage, Berlin 2011.
← zurück Druckansicht