Iohannes Herolt OP Discipulus, Johann Herold, Johann Herolt, Johannes Berolis, Johannes Discipulus, Johannes Herold, Johannes Heroldus, Johannes Herolt de Nuremberg

Biographische Daten:

  • ca. 1380

    Geboren.


     
  • 1436

    Als Beichtvater und Prediger im Katharinenkloster in Nürnberg bezeugt.


     
  • 1438

    Prior des Dominikanerklosters in Nürnberg.


     
  • 1451

    Generalvikar des Katharinenklosters in Nürnberg.


     
  • August 1468

    In Regensburg gestorben.

    • Im Dominikanerkloster St. Blasius.

     

Bibliographie:

  • Fabian, C.: Personennamen des Mittelalters (PMA). Nomina Scriptorum Medii Aevi. Bayerische Staatsbibliothek. 2. Auflage. München 2000.
  • Kunze, K.: Herolt, Johannes. In: LexMA, IV, 1989, Sp. 2175.
  • Worstbrock, F.J.: Herolt, Johannes (Discipulus) In: Verf. Lex.², III, 1981, Sp. 1123-1127.
  • Kaeppeli, Th.: Scriptores Ordinis Praedicatorum Medii Aevi, II, Rom 1975.
  • Schönberger, R. / Quero Sánchez, A. / Berges, B. / Jiang, L., Repertorium edierter Texte des Mittelalters aus dem Bereich der Philosophie und angrenzender Gebiete (RETM²), 2. Auflage, Berlin 2011.

Allgemeine Notizen zu allen Werken:

    Werk:

    • I.s Werk ist ausschließlich Hilfsmittel zur Predigt.
    • I. verfasste seine Schriften unter der Selbstbezeichnung 'Discipulus', den er am Schluß seiner 'Sermones de tempore' folgendermaßen erläutert: "... non subtilia per modum magistri vel doctoris, sed simpliciter per modum discipuli conscripsi et collegi". [vgl. Worstbrock (1981), 1123].

    Überlieferung und Wirkung:

    • Das Werk ist in über 450 Mss. und 180 Inkunablen überliefert.
    • "H.s Schriften, die Predigtmagazine wie die Promptuarien, gehörten im ausgehenden deutschen Mittelalter zu den verbreitetsten ihrer Art." [Worstbrock (1981), 1126].
    • Das Werk entfaltete bis ins 18. Jahrhundert eine starke Wirkung.

Werkliste:


nicht datiert

original--Postilla secundum sensum litteralem super officium missae et super epistolas et evangelia per Quadragesimam
Synonym: Postilla Discipuli secundum sensum litteralem super officium missae et super epistolas et evangelia per Quadragesimam;
Incipit: Convertimini ad me in tot corde... Ita scribitur Iohel. 2 originaliter et in epist. hodierna transsumptive et lectionaliter recitata;

nicht datiert

original--Promptuarium de festis sanctorum intimandis diebus dominicis
Synonym: Promptuarium Discipuli de festis sanctorum intimandis diebus dominicis;
Incipit: A. Ianuarius habet dies 31, luna 30 Kl. Circumcisio domini n. Iesu Christi. Item Rome s. Almachii martyris;

1416

original+De eruditione Christifidelium seu De doctrina christiana
Synonym: De doctrina christiana, De eruditione Christifidelium, Liber discipuli de eruditione;
Incipit: Si vis ad vitam ingredi, seva mandata, Mt. 19. In verbis propositis ostendit Christus cuilibet homini viam vite eterne;

1418

original+Sermones communes
Synonym: Sermones communes omni tempore praedicabiles;
Incipit: Cogitatio eorum apud altissimum, Sap. 5. Sciendum quod tria sunt principaliter cum quibus meremut et peccamus;

1418

original+Sermones communes de sanctis
Incipit: Ego elegi vos de mundo, Ioh. 15. Ex quo Christus in evangelio Matth. 20: Multi sunt vocati, pauci vero electi.;

1418

original+Sermones de tempore
Synonym: Sermones Discipuli de tempore;
Incipit: Ecce rex tuus venit... Egregius doctor noster sanctus Thomas de Aquino dicit quod nulla actio est perfecta seu meritoria.;

1418 / 1430

??Sermones de tempore

1430

original+Additiones

1434

original+Promptuarium de miraculis Beatae Mariae Virginis
Incipit: Ad dei omnipotentis laudem, cum sepe recitantur sanctorum miracula que per eos egit divina potentia;

1434

original+Promptuarium exemplorum
Synonym: Promptuarium exemplorum Discipuli secundum ordinem alphabeti, Promptuarium exemplorum secundum ordinem alphabeti;
Incipit: A: Abstinentia. Legitur in vitis patrum quod quidam frater quodam tempore impugnabatur a demonibus., Utile et expediens est viros predicationis officio deditos [Inc. Prol.];

1434

original--Sermones de sanctis
Incipit: Laudate dominum in sanctis eius, Ps. 150. Rogatus ut post collecturam sermonum discipuli de tempore aliquam collecturam facerem de sanctis per circulum anni [Inc. Prol.];

1435

original+Quadragesimale
Synonym: Quadragesimale Discipuli;
Incipit: Convertimini ad me, Ioel. II. Iohannes de S. Geminiano: Videmus quod, cum animal brutum sentit se vulneratum, sollicite querit.;

Nürnberg, 1436

original++Der rosengart
Synonym: Sermo de adventu;
Manuskript: Nürnberg, Stadtbibl., Cent. VII, 57;
Incipit: Diß hot gepredigt pruder Johannes Herolt cursor in dem advend in dem XXXXVI ior.;

1437

original+Sermones super evangelia dominicalia et de sanctis secundum sensum litteralem
Synonym: Sermones Discipuli super evangelia dominicalia et de sanctis secundum sensum litteralem;
Incipit: In illo tempore: Ambulans Ihesus iuxta mare Galilee, In illo tempore: Cum appropinquasset Ihesus Hierosoöimis et venisset Bethphage, In illo tempore... Hoc est preceptum meum ut diligatis invicem;

1439

original+Postilla super epistolas dominicales et de sanctis secundum sensum litteralem
Synonym: Postilla Discipuli super epistolas dominicales et de sanctis secundum sensum litteralem;
Incipit: Fratres, scientes quia hora est;

1463 oder unwahrscheinlicher 1467

original--Applicationes ad sermones secundum proprietates rerum naturalium
Manuskript: München, Bayer. Staatsbibl., Clm 8132;